Link naar "Bezoekers schrijven" van eerder!
Wat is er allemaal te doen in NEER? Wilt U dat weten, klik op deze link: "Agenda Neer"
Deze link is er om het: NIEUWS van NU en van EERDER! te zien.
2010 12 13 01. Nummer
0686.
Bert Meily, Leiderdorp. Ein klats kriege of de
klets ewèg kriege!
Bert schreef mij:
Mina
zag altied : du mos dich good aandoon, angers krieg se de klatjs
Mer
ich weit nog altied nejet , waat de klatjs is !
Wits
stu et ?
Eerst
Bert is een Rotterdammer die veel van zijn jeugdjaren hier in Neer op Gerheggen
bij Tinus en Mina Spee heeft doorgebracht en verschillende jaren hier in Neer
naar school is gegaan.
Als bijzonderheid kan ik wel vertellen, dat hij nu nog met zijn 78 jaren "baeter
Naers sprikt" als vele geboren en getogen Neerenaren.
Dan kom ik nu aan zijn vraag en ik dacht dat
dit voor veel van de bezoekers aan deze site, niet belangrijk maar wel
interessant kon zijn? Daarom hier in deze rubriek mijn antwoordt.
Vermoedelijk zit er een klein misverstand tussen het woord "klats" en
"klets".
Volgen mijn mening werd het woord "klats" gebruikt in
bijvoorbeeld de zin: "As ze noe neet loesters, krieze ein klats om dien
óre". In het Nederlands zou dat zijn: "Als je nu niet luistert, krijg
je een klap om je oren".
Het woord "klets" denk ik, kan men bijvoorbeeld gebruiken in een zin
als deze: "Mèt dit waer mósse good oplètte, dèsse neet de klets wèg
kries". In het Nederlands zou dat zijn: "Met dit weer moet je goed
opletten, dat je niet verkouden wordt".
Misschien
zijn er onder de lezers van deze rubriek taalkundigen die het beter weten.
Hieronder is plaats genoeg voor jullie reacties.
Misschien zijn er ook, die ook nog een vreemd "Naers" woord hebben?
Als dat ingestuurd wordt kan dat altijd nog een keer in deze rubriek behandeld
worden.
Weet U niet hoe het "Naers" geschreven wordt?
De taalkundige bij uitstek, de oud Neerenaar Tjeu Hermans heeft mij eens de
belangrijkste dingen opgeschreven en eerlijk, ik heb daar al veel wil van gehad.
Tjeu Hermans, op vakantie in Spanje, had in
eerste instantie op deze bijdrage gereageerd.
Met die mail was iets gebeurd, want die is niet bij mij aangekomen, daarom
schrijft hij mij nu:
Hallo Piet, ik had in mijn eerste mail naar jou, naar
aanleiding van de vraag van Bert Meily, gezegd dat ik het attent vond dat je
mijn korte samenvatting over de schrijfwijze van het Naers dialect had
geplaatst.
Verder wees ik er op dat iemand die er meer over wil weten het boekje
"Limburgs laeze en sjrieve" van Jos Crott en Pierre Bakkes moet lezen.
Hierin staan de regels van Veldeke over de spelling van het Limburgs
dialect.
De bijdrage 'Asjd'r' in ons heemblad Oos Naer wordt volgens deze spellingregels
geschreven. Tot slot "klats" kan volgens mij ook betekenen "een
beetje" (water of vocht): ein klats beer of -als het heel weinig is- ein
kletske beer.
Groeten en de beste wensen van Tjeu.
Hier volgt die handleiding, druk ze af en gebruik ze:
Spelling
van ‘t Naers. (Handleiding.)
1.
AE in:
Naers (Neers), waers (koppig), gaer (graag), baer (beer), baeje (bidden)
2.
AO in:
laote (laten), gedaon (gedaan), kraon (kraai), s(j)taon (staan), kwaoje (kwade)
3.
äö in: kläöre (kleuren), däöre (deuren), Väörtje (Veurtje), knäök
(knoken)
4.
è in: bèd (bed), mèt (met), kènne (kennen), stèl (stel), oplètte
(opletten), wèt (wet)
Let wel: de –è- is in wezen een korte –ae-.
5.
Ó in: bóks
(broek), jónk (jong), lónge (longen), móndj (mond), kóntj (kont)
Let wel: de –ó- is in wezen een korte –oo-.
6.
ö in: tösse (tussen), Kölle (Keulen), kölse (knikkeren), zök
(sokken), böl (bollen)
Let wel: de –ö- is in wezen een korte –äö-.
7.
OEA in:
broead (brood), sjoeal (school), doead (dood), noeat (nooit)
Hier mag je ook broeëd, sjoeël, doeëd en noeët
schrijven.
8.
UUë
in: bruuëdje (broodje), sjuuëlke (schooltje), puuët (poten), Stuuëte (Steuten)
9.
ieë in: Pieër (Peer), tieë (thee), snieë (sneeuw), Wieërt (Weert), Gieërla
(Gerlacus)
10.
Gebruik dus nooit het teken ^ op een letter.
11.
Ò (met o met `) en é (e met ´) komen in het Limburgs niet voor!!!)
De
eerste 11 regels zijn het belangrijkst!
12.
SJ
als –sch- in: sjoeal (school), sjoean sjoon (schone/mooie schoenen), sjat
(schat)
13.
SJ mag
ook in: sjtaon of staon (staan), sjlaon of slaon (slaan), sjpare of spare
(sparen), sjmiete of smiete (smijten)
14.
GK in:
Gerègke (Gerheggen), ligke (liggen), bagke (biggen), zègke (zeggen)
15.
NJ in:
vinje (vinden), kinjer (kinderen), linjeboum (lindeboom), branje (branden)
16.
TJ en DJ
in: bóntj (bont), kantj (kant), brandj (brand), landj (land)
We schrijven hier maar een
-j-; dus niet bónjtj, branjdj, lanjdj
17.
LJ in:
Helje (Helden), gölje (gulden), melje (melden)